Wat maakt mijn leven zoals het nu is? Wat is er in het verleden gebeurd, dat mij maakt zoals ik ben en zoals ik nu leef?
Welke keuze's zijn er gemaakt? Door welke bril is er naar de gebeurtenissen gekeken? Hoe ziet het verleden eruit als er niet alleen met een bril gericht op regenten en vorsten gekeken wordt?
Zie hier mijn 20 belangrijkste gebeurtenissen van na de prehistorie, met uitzondering van de opkomst en verdwijnen van een geheel diersoort; de dinosauriër.
De bril wordt te vaak gebruikt om alleen te kijken naar het eigen soort. In vergelijking met de dieren, is de mens als soort erg jong. Daarbij staat de dinosauriër voor mij voor het tijdelijke, cyclische van alle zaken die op een gegeven moment vast en definitief lijken te zijn. Zo zijn ze er voor miljoenen jaren, en zo zijn ze allen weer weg.
De opkomst van de Homo sapiens heeft voor mijn leven gezorgd. Net zoals de engelbewaarder van mijn vader, die hem behoedde tijdens de watersnoodramp in Zeeland in 1953. Zou hij zijn omgekomen, dan was ik er niet geweest.
De Romeinen waren hun tijd ver vooruit. Ze hebben er voor gezorgd dat er gedacht werd aan organisatie rondom het leven in huis (riolering, verwarming, hygiëne). De boekdrukkunst zorgde ervoor dat mensen niet meer afhankelijk waren van verhalen. Iedereen die kon lezen, kon de ideeën van vroeger tot zich nemen en van hieruit weer verder denken.
Vanuit de stellingen van Luther ontstond de Reformatie. Ook in Frankrijk stapten christenen over naar deze stroming. Toen de koning Lodewijk XIV deze vorm van geloven verbood in 1685, weken veel hugenoten uit naar Nederland. Een daarvan was de voorouder van mijn vader.
De allerbelangrijkste uitvinding voor mij is die van het wiel. Ik kan me een wereld zonder wielen niet voorstellen. De wereld zonder elektriciteit evenmin. De industriële revolutie (eerst op basis van stoom) zorgde voor massaproductie en voor de uiteindelijke groei van de welvaart. De consument werd geboren eind 19e eeuw, met allerlei machines die het leven aangenaam maakte en waardoor vooral de vrouw meer tijd had voor andere taken dan alleen wassen, schoonmaken en kinderen verzorgen.
Het "volk" had tijd om na te denken, vragen werden gesteld aan de manier van hoe het leven georganiseerd was. De eerste vrouwelijke student (die ook met succes haar examens aflegde), het actieve en passieve kiesrecht voor vrouwen, de leerplicht voor kinderen en de arbeidswetten om kinderen tegen kinderarbeid te beschermen. Een enorme luxe in vergelijking met de periode 100 jaar ervoor, amper twee generaties.
Hoe broos deze vorm van luxe is, wordt aangetoond door de crisis in 1930 en het uitbreken van de tweede wereld oorlog.
De slavernij en de VOC had ik kunnen samenvoegen. Ik heb dit bewust niet gedaan; ik vind beide zulke schrijnende voorbeelden van het alleen kijken vanuit de eigen soort. Aangevuld met kinderarbeid, soldaten als kanonnenvoer in de eerste wereldoorlog en de Jodenvervolging in de tweede wereldoorlog, zijn zij voorbeelden van hoe de mens in staat is om alles wat als anders betiteld wordt, te vernietigen.
Die enorme berg brillen uit Auschwitz. Of de verhalen van schuilkelders die tijdens de bombardementen van de geallieerden op Dresden veranderden in zuurstofloze massagraven.
Blijft de vraag of je leerlingen van de basisschool mag en moet confronteren met zulke beelden. Naar mijn mening wel vanaf groep 7 of 8. De tijdsbalk zou ik inzetten tijdens geschiedenislessen voor die doelgroep.
De komst van het Internet en de vercommercialisering van de computers hebben voor een tweede boekdrukkunst-revolutie gezorgd. Veel informatie is voor iedereen met een aansluiting op het World Wide Web te vinden. De impact van al die informatie is groot op de manier waarop de samenleving wordt ingericht. Er wordt veel gewezen op het gevaar van censuur op het Internet, het verzuipen in de hoeveelheid gegevens waardoor er geen informatie meer beschikbaar is en het moeten betalen voor Internet.
Voor mij is het duidelijk dat de huidige staatsinrichting niet meer van deze tijd is. Ik vind het erg belangrijk dat mijn rechten en plichten in ieder geval wel vastgelegd zijn en ook gerespecteerd worden. De grondwet is ook van toepassing in een geindividualiseerde wereld, waarbij een ieder zelf maar dient uit te zoeken hoe hij of zij leeft.
Mijn oma is geboren begin 1900. Ze heeft de automatisering van de huishoudelijke taken meegemaakt, de uitvinding van de auto, aanleg van de spoorwegen, de eerste vliegtuigen, de eerste reis naar de maan. De eerste wereldoorlog, de crisis, de tweede wereldoorlog. De verzuiling, de ontzuiling. Geboren als een dubbeltje werd je nooit een kwartje, zij mocht niet naar school en werkte tot haar huwelijk als hulp in een Joods naaiatelier. Haar dochters gingen wel naar school, hadden betaald werk ook na het trouwen (tot dat ze moeders werden natuurlijk).
Ik ben geboren eind 1960. Ik geloof niet dat ik zulke spannende verhalen kan vertellen aan mijn kleinkinderen of spullen kan laten zien die zo grotesk zijn in vergelijking met de hedendaagse spullen (zoals een computerdeskundige ooit meldde dat een computer nooit veel lichter zou kunnen worden dan 1500 kilo).
Bij het doorspitten van het verleden heb ik veel laten liggen. Geen pil, geen eerste en tweede feministische golf, geen beroemde boeken of geboortes van componisten, uitvinding van de piano, raketten naar de maan, missies richting Mars. Gelukkig heeft het medium Blogger maar 20 tabs voor pagina's en heb ik me precies aan de vereiste hoeveelheid items uit het verleden kunnen houden.
Reacties zijn meer dan welkom! In dit bericht heb ik aan willen geven door welke bril ik kijk naar het verleden, welke gebeurtenissen bepalend zijn geweest voor mijn hedendaagse leven.
Ik zou het erg leuk vinden de lijst aan te kunnen vullen met andermans top 20.
Wat let je?
Het is alleen een kwestie van je bril af doen en kijken met nieuwe ogen.
Mei 2012
Claude